Şarkılar Neden Çevrilmiyor?

Sabri Gürses Türkiye'de filmden romana birçok kültür ürününün çok sayıda çevirisi yapılıyor. Hatta altyazı çevirisiyle sadece yabancı içeriğe yer vererek yayın yapan cnbc-e adlı bir televizyon kanalı, dublaj çeviriye ve yerli yayına yer veren televizyon kanallarının arasında oldukça önemli bir izlenirlik oranına sahip oldu. Hatta diğer televizyon kanallarının yapmadığı bir şeyi yaparak, kendi dergisini çıkardı. Demek ki güncel ve popüler kültür ürününün çevirisi önemli bir talebe sahip. Fakat birçok televizyon kanalında günlük akışın büyük kısmını oluşturan yabancı şarkılar bu çeviri alanına neredeyse hiç girmiyor. Bazı televizyon kanallarında altyazı olarak çevirilerinin verilmesi deneniyor, ama bu pek başvurulan bir yöntem değil. Yabancı şarkılar çevirisiz olarak, özgün dillerinde yayınlanıyor: değişik şiveler, özel söyleyişler, müzik içi göndermeler gibi birçok yorum gerektiren öğe izleyici tarafından doğrudan tüketiliyor. Bunun dışındaki girişimler sayılı. Bazı müzik dergilerinde dönemin beğenilen şarkılarının çevirilerine yer veriliyor. 1990'lı yıllarda Stüdyo İmge adlı bir müzik dergisi de bazı müzisyenlerin şarkılarının çevirilerine yer vermiş, daha sonra aynı adla kurulan yayınevi çeşitli müzisyenlerin şarkı sözlerinin çevirisini içeren kitaplar yayınlamıştı. Fakat bunun da riskli yanları var. 2004 yılında Stüdyo İmge Yayınevi'nin yayınladığı ve Eminem'in şarkı çevirilerini içeren bazı kitaplar hakkında kamu davası açılmıştı. Oysa aynı şarkılar televizyonda çevirisiz olarak yayınlanıyordu. Şarkı çevirileri diğer yandan toplumsal içerikleri açısından da önemli. Türkçe şarkıların yoğun bir şekilde bireysel sıkıntılara ya da söz oyunlarına ağırlık verdiği bir dönemde, toplumsal içeriğe yer veren yabancı şarkıların çevirisi yararlı olabilir. Pink'in oldukça feminist bir içeriğe sahip, erkek egemen kültürde kadın imgesinin yeriyle ilgili Stupid Girls (Aptal Kızlar) adlı şarkısı bunun bir örneği. Fakat Eminem için sözkonusu olan şey burada da geçerli: televizyonlarda çevirisiz yayınlanan şarkının sözleri çevirilmesi durumunda sansür konusu olabilir. Pink'in Stupid Girls adlı şarkısının klibini şu adreste seyredebilirsiniz.