Tolstoy'u Kim Çeviriyor?
Sabri Gürses
16 Aralık 2005 tarihli Radikal Kitap'ta Celal Üster'in, Savaş ve Barış'ın yeni İngilizce çevirisinden yola çıkarak yazdığı güzel bir yazı yer aldı. Yazının son kısmında Savaş ve Barış'ın çok sayıda Türkçe çevirisi bulunduğuna değiniyor ve bunların hangi dillerden yapılmış olduğunu saptamanın gerektiğini söylüyor. "Bence konunun uzmanları (örneğin, bir Rus Dili ve Edebiyatı uzmanı) bu çevirilerin tümünü incelemeli, sapla samanı birbirinden ayırmalı. .. okurlar ne kadar sağlıklı çevirilerle karşı karşıyalar? Bunun ortaya çıkarılması gerekir diye düşünüyorum."
Celal Üster'in önerisi bence çok yerinde, fakat bu öneriye birkaç nokta eklenebilir gibi geldi. Rus Dili ve Edebiyatı bölümlerinin, Ataol Behramoğlu, Azer Yaran gibi ünlü çevirmenlerinin ardından yeni bir kuşağı çeviri yapmaya başladı. Yayınevlerine çeviri yapan çevirmenlerin bazılarının isimlerinin tanınmamasının ardında bu neden olabilir. Ayrıca mevcut çevirileri Rus Dili uzmanlarının incelemesi Rusça çevirmenlerin güvenilirliğini ortaya çıkaracak iyi bir uygulama olabilir, fakat bunun ikinci adımı olarak, yayınevlerinin öncelikle Rusça eserleri özgün dilinden çevirtmeyi bir ilke haline getirmesi ve bunu destekleyecek şekilde, editörleri arasına Rusça editörler alması yararlı olacaktır. Çünkü piyasada ikinci dilden çevrilmiş birçok Rus edebiyat eserleri, incelemeler var ve bunun başlıca nedeni, Rusça çevirmenlerin sayıca az olmasıyla birlikte, yayınevlerinde Rusçadan yapılmış çeviriyi denetleyecek bir uzmanın bulunmaması. Genellikle ikinci dilden denetlemeye çalışıyorlar ve çevirinin çeviriyle denetlenmesi gibi sorunlu bir durum çıkıyor ortaya.
Çeviribilim