Çevirmen Ordular Arasında

Italo Calvino'nun 8. yüzyılda İspanya'da Hıristiyanlarla Müslümanlar arasında yaşanan mücadeleden yola çıkan Varolmayan Şövalye adlı romanında, iki ordu birbirine saldırırken çevirmenlerin kılıç ve mızraklar arasında nasıl çevirmenlik yaptığını anlattığı unutulmaz bir bölüm vardır. Çevirmenler günümüzde de gelişmiş ölüm araçları arasında hayatta kalmaya çalışıyorlar. Irak'ta bugüne dek çok sayıda savaş çevirmeni öldürülmüş. Hürriyet gazetesi, Süleymaniye'deki çevirmenlerin hikayesini çeşitli ayrıntılarla ele almayı sürdürüyor. Subaylarla birlikte tutuklandığı söylenen Michael Todd adlı biriyle ve olayda çevirmenlik yaptığını söyleyen Metin Öngel'le yapılan iki konuşma, pembe ya da kızıl saçlı bir kadın çevirmenle ilgili bir haber.. Bütün bunlar konunu odak noktası olan çevirmenleri ya da olaydaki çeviri sürecini görünmezleştirdi. Öngel'in konuşmasında ilginç noktalar yer alıyor: "2’nci sorguya, tercümanlardan sadece Tuncay Çelik ve Savaş Dalkılıç gitti. Biz gitmedik, daha doğrusu gitmek istemedik. Çuval olayı üzerine Türk tercümanlar olarak hepimiz istifa ettik, geri dönüyorduk. Ancak Türk Özel Kuvvetleri Komutanlığı, 'Colin Powell özür diledi, olay diplomatik olarak çözüldü' deyince istifadan vazgeçtik. Bir ay sonra Türkiye’ye döndük. Tuncay Çelik ve Savaş Dalkılıç, ABD’de kalabilmek için Türkiye’de vatan hainliğiyle suçlanma iddiasını gündeme getirdiler. ABD’ye kapağı atmak için bunu bahane ettiler." Metin Öngel konuşmasında, Titan şirketinin başlangıçta Türkiye içinde üslerde çalışmak üzere çevirmen aradığına değiniyor: "Kuzey Irak’ta ABD için çalışan 4 ayrı kategoride tercüman olduğunu anlatan Öngel, 'Her kategorideki tercüman, belli gizlilik seviyesine göre yetkiliydi. Biz en düşük yetkide tercümanlardık' diye ekledi. Öngel, nasıl tercüman olduğunu ise şöyle anlattı: 'Askerden dönmüştüm. Bir arkadaşım, bu işten haberdar olmuş, CV gönderdik. Gaziantep ve İskenderun’da çalıştırmak için tercüman arıyorlardı. Ankara Hilton’da toplantı yaptılar, evrak verdik, kabul ettiler. Mardin’de 15-20 gün kaldık. Sonra geri döndük. Bir daha arayıp Irak teklifi yaptılar. Ticari bağlantı kurarım diye kabul ettim. Tuncay Çelik benden bir hafta önce gitmişti, Savaş Dalkılıç’la aynı dönemde gittik.'" Akşam gazetesi yazarlarından Güler Kömürcü 22 ve 23 Aralık yazılarında, Türkiye'nin ünlü korku dizisi Kurtlar Vadisi'nin de bu Süleymaniye olayıyla ilgili bir filme çevrildiği şu günlerde, bu haberlerin psikolojik harekat içeriğine dikkat çekiyor. Her koşulda çevirmenlerin savaş durumunda, ulusal ve özel ordularla ne yaşadığı tam olarak ilgi alanından çıkmış durumda. 2004 yılında, yine Titan şirketi için çalışan Lokman Hüseyin adlı Iraklı bir çevirmen ile Türkiyeli bir yüklenici, kendilerine Ansar al-Sunnah Ordusu adını veren birileri tarafından kafaları kesilerek idam edilmişti. Ansar al-Sunnah Ordusu, "ucuz dünyevi kazançlar elde etmek için Haçlıların İslam'la yaptığı savaşta rol alanları" korkutmak üzere, yaptığı sorgulama ve idamı filme almış, yayınlamıştı. Çevirmen boynunda Titan şirketinin çevirmenlik kartını asılı durur haldeyken yapılan bu sorgulama ve idamın filmi, şimdi internette dünyadan iç bulandırıcı haberler toplayan bir sitede yer alıyor. (Sabri Gürses)